De rol van perfectionisme in relaties.
Relaties vormen de basis van ons emotionele welzijn. Logisch dus, dat velen op zoek gaan naar de perfecte relatie! Echter, het verlangen naar perfectie, bewust of onbewust, kan juist negatieve effecten met zich meebrengen. In dit artikel verkennen we de oorsprong van perfectionisme, zes manieren waarop het schadelijk kan zijn voor relaties, en enkele strategieën om hiermee om te gaan.
Hoe ontstaat perfectionisme?
Perfectionisme, de neiging om in een aantal of alle facetten van je leven perfect te willen zijn, heeft te maken met onzekerheid en vindt zijn oorsprong in gebeurtenissen uit de jeugd. Opvoeding, sociale norm en een enorm prestatiegerichte samenleving dragen allemaal bij tot een diepe overtuiging: “Ik MOET de allerbeste versie van mezelf zijn, anders ben ik niet goed genoeg”. Deze overtuiging komt tot uiting in een strenge interne criticus. Zie het als een bikkelharde coach in je brein die je ten aller tijden motiveert geen fouten te maken.
Men denkt bij perfectionisme al snel aan strenge, kritische ouders. Maar, perfectionisme wordt soms ook subtieler aangewakkerd. Bijvoorbeeld wanneer ouders voornamelijk benadrukken hoe goed iemand het doet op school, kan dit bij een kind leiden tot de associatie goede resultaten = erkenning en waardering. Deze associatie impliceert echter ook een andere relatie. Namelijk, geen goede cijfers = geen erkenning en waardering. Zo kan ook goed bedoelde, positieve feedback leiden tot een perfectionistisch karakter.
Zes manieren waarop perfectionisme een negatieve rol speelt in relaties
Perfectionisme kan verschillende negatieve invloeden hebben op een relatie. Hier zijn enkele mogelijke manieren waarop perfectionisme relaties kan beïnvloeden:
Hoge verwachtingen: Perfectionisten hebben vaak buitensporig hoge verwachtingen, zowel voor henzelf als voor hun partner. Deze onrealistische normen kunnen leiden tot constante teleurstelling en ontevredenheid.
Kritiek: De neiging tot perfectionisme gaat vaak gepaard met een kritische houding. Constante kritiek kan de emotionele band tussen partners verzwakken en leiden tot gevoelens van inadequaatheid.
Angst voor kwetsbaarheid: Perfectionisten ervaren vaak diepgewortelde angst voor falen, wat kan leiden tot stress en vermijding van bepaalde aspecten van de relatie. Daarnaast is kwetsbaar opstellen, bijvoorbeeld eerlijk zijn en je excuses aanbieden wanneer je fout zit, daarom ook moeilijker voor perfectionisten. Want toegeven dat je fout zat, betekent in de ogen van een perfectionist toegeven dat je fout bent.
Moeilijkheden met samenwerken: De drang om alles onder controle te houden kan leiden tot problemen bij samenwerking en compromissen sluiten in de relatie. Een perfectionist wil liever zelf de touwtjes in handen hebben, ook als ze het eigenlijk al te druk hebben.
Gebrek aan spontaniteit: Het streven naar perfectie kan leiden tot een gebrek aan spontaniteit, waardoor de vreugde van spontane momenten in de relatie verloren gaat.
Overmatige focus op uiterlijk: Perfectionisten leggen vaker een onevenredige nadruk op uiterlijke perfectie, wat kan resulteren in onrealistische verwachtingen en druk op het uiterlijk van henzelf en hun partner.
Hoe ga ik beter om met perfectionisme in mijn relaties?
Voor de perfectionist
Als perfectionist is het cruciaal om jezelf wat ademruimte te geven en te erkennen dat niemand perfect is, inclusief jijzelf. Sta open voor zelfreflectie en identificeer waar je perfectionisme vandaan komt. Richt je op het stellen van realistische verwachtingen, zowel voor jezelf als voor je partner, en omarm de schoonheid van het proces, niet alleen het eindresultaat. Werk aan zelfacceptatie en wees vriendelijk voor jezelf, zelfs als dingen niet volgens plan verlopen. Open communicatie met je partner over je perfectionistische neigingen helpt ook begrip en ondersteuning te vergroten in jullie relatie. Deze reis naar meer zelfacceptatie is geen makkelijke. Kom je er zelf niet uit en blijft je perfectionisme een bevredigend leven in de weg zitten: zoek dan hulp!
Voor de Partner:
Als partner van een perfectionist is het moeilijk, maar heel belangrijk, om begrip te tonen en een ondersteunende rol te spelen. Onthoud: een perfectionist is vaak nog 10x kritischer naar zichzelf dan naar jou. Geef grenzen aan wanneer je partner te ver gaat, maar communiceer ook op een liefdevolle manier dat je de inspanningen van je partner waardeert, zelfs als ze niet perfect zijn. Moedig openheid aan en laat je partner weten dat je er bent om hen te steunen, ongeacht eventuele fouten. Wees geduldig en help hen de druk van perfectionisme te verminderen door samen realistische verwachtingen op te stellen. Een gezonde balans tussen aanmoediging en het benadrukken van de waarde van imperfecties kan een positieve bijdrage leveren aan jullie relatie.
Conclusie
Perfectionisme kan een behoorlijke invloed hebben op relaties, maar als je bewust met die trekjes omgaat, ontwikkel je een meer bevredigende band met je partner. Snap waar dat perfectionisme vandaan komt, begrijp de mogelijke narigheid die het veroorzaakt, en doe actief je best om positieve veranderingen aan te brengen. Op die manier werk je aan een liefdevollere relatie.